The Left Handed Hairdresser

"Patrzyłem w lustro i wiedziałem, że fryzura to nie przypadek, to przeznaczenie."

— Eduardo Mendoza

''Leworęczna fryzjerka''  - Impulsem do mojej dzisiejszej grafiki był wiersz Krystyny Dąbrowskiej "Strzyżenie" z tomiku ''Wiersze wybrane''. Wzruszył mnie ten intymny wiersz o córce, która strzyże swoich starych już rodziców, i pomyślałam, że w akcie strzyżenia jest prawie zawsze jakiś element metafizyki. Oto oddajemy się w ręce fryzjerów i fryzjerek, żeby zobaczyć się zupełnie na nowo.

Często siadamy na fotelach przed wielkim lustrem z oczekiwaniem nowego i lepszego odbicia własnego "ja", z przymusu wpatrzeni w siebie i w tańczące dookoła naszej głowy zręczne ręce fryzjera. Z założenia siadamy z zaufaniem dla tych rąk, dlatego rozwiązuje się nam język i otwiera nam się dusza. Nieprzypadkowo Eduardo Mendoza, autor prześwietnych kryminałów, w których główny bohater — detektyw, były damski fryzjer — mówił, że w jego zakładzie przychodzili strzyc włosy, a obnażali dusze. Prześwietny ten bohater — Esteban — pełen absurdu i autoironii, były pacjent zakładu psychiatrycznego, detektyw-szaleniec, który nauczył się w swoim fachu nie tylko włosów, ale ludzi właśnie. Dlatego jest tak dobry w swoim drugim fachu, będąc na tropie rozwiązania zagadek potrafił pomyśleć: "Rozsądek nie pasował do tej historii od samego początku"…

Fryzjerzy są zawsze ciekawymi bohaterami w literaturze. W sztuce teatralnej "Edukując Ritę" Williego Russella, którą widziałam zeszłej jesieni w Warszawie — Rita, fryzjerka, mówiła Frankowi — swojemu nauczycielowi literatury — że "przy włosach człowiek uczy się ludzi". To sztuka, w której dokonuje się przemiana w bohaterce poprzez literaturę, ale Rita od samego początku była o dwa kroki przed Frankiem, właśnie dlatego, że pracowała w zakładzie fryzjerskim — znała naturę ludzi, a czy wlasnie to nie jest esencją literatury? To tam, wśród strzyżonych głów, zdecydowała, że chce wiedzieć, kim właściwie jest, zanim zdecydują o tym za nią inni. Bardzo to mi bliskie — stąd i u mnie literatura — szukanie odpowiedzi na niekończące się pytania, a w szczególności na to jedno pytanie — Kim jestem? — które staje się jeszcze bardziej żywe, gdy doświadczam epizodu psychozy. Kim właściwie jestem? Co właściwie jest prawdą? Bo dla mojego umysłu wszystko, czego doświadcza, tą prawdą jest…

I jeszcze jedna ważna fryzjerska bohaterka — Wera — od  Zyty Rudzkiej "Ten się śmieje, kto ma zęby".

W tej bohaterce jest dużo bólu, ale chociaż mówi nam: "Myśli w słupy poskręcane, nie ma takich nożyczek, żeby je przeciąć", jej historia nie jest historią o bezradności. Wera walczy tym, co ma w rękach. Zna smaki życia — i radość, i cierpienie. Nie poddaje się. Nie jest naiwna, nie romantyzuje — o swoich byłych klientach mówi: "Strzygłam ich na nowo, a oni wracali do starych lęków".

No ale chociaż przez chwilę jesteśmy właśnie jakby "na nowo", a od tego już można się nieźle odbić i polecieć.

To tyle. Dzielę się jak zwykle grafiką, bardzo polecam książki i sztukę, o których wspominałam, i do następnego razu.

Niezmiennie z miłością,

K

I zapraszam tam ---->

fb: @between.words.2025 

in: @kasia_m.baranowska 

The Left Handed Hairdresser

"I looked in the mirror and knew that the hairstyle was no accident—it was destiny."
— Eduardo Mendoza

The impulse for today's artwork came from Krystyna Dąbrowska's poem "Haircut". I was moved by this intimate poem about a daughter cutting the hair of her aging parents, and I realized that in the act of cutting hair there is almost always an element of metaphysics. We surrender ourselves to the hands of hairdressers to see ourselves entirely anew.

Often, we sit in chairs before a large mirror, expecting a new and improved reflection of our selves, compelled to watch both ourselves and the skillful hands dancing around our heads. We sit there trusting those hands, and in that trust our we strt speaking and our souls open. It is no coincidence that Eduardo Mendoza, author of brilliant crime novels, whose protagonist—Esteban, a former ladies' hairdresser turned detective—wrote that in his salon, people come for a haircut, but their souls are laid bare. Esteban is a remarkable character, full of absurdity and self-mockery—a former psychiatric patient, a brilliant detective who learned not only hair but people. That is why he excels in his second profession; when pursuing the solution to a mystery, he could reflect: "Reason did not fit this story from the very beginning."

Hairdressers are always fascinating characters in literature. In the play Educating Rita by Will Russell, which I saw last autumn in Warsaw, Rita—the hairdresser—tells Frank, her literature teacher: "You learn a lot about people when you're doing their hair." It is a play in which the protagonist undergoes a transformation through literature, yet Rita is always two steps ahead of Frank, precisely because she worked in a hair salon—she knows human nature. And isn't that the essence of literature? One day she decides she wants to know who she truly is before anyone else decides for her and goes to study literature.  This resonates deeply with me—hence my own turn to literature: the search for answers to endless questions, especially the one question that becomes even more vivid during episodes of psychosis: Who am I really? What is truth, in fact? For my mind, all that is experienced becomes truth…

And then there is another important hairdresser—Wera, from Zyta Rudzka's "Who Laughs Has Teeth".

This character carries much pain, yet although she says: "Thoughts twisted into pillars—there are no scissors that can cut them," her story is not one of helplessness. Wera fights with what she has in her hands. She knows the tastes of life—both joy and suffering. She does not give up. She is not naive, does not romanticize—about her former clients, she says: "I cut them anew, and they returned to their old fears."

Yet, even for a moment, we are as if "anew," and from that, one can spring and soar.

That is all. As always, I share my artwork, warmly recommend the books and play I have mentioned, and until next time.

With unchanging love,

K 

You will find me there too ---->

fb: @between.words.2025

in: @kasia_m.baranowska 

I will play for you 'Again, my love''  by Eleonor Moss

Stay tuned!

K.